Oświadczenie Muzeum Gdańska

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: Magazyn

Opublikowano: niedziela, 29, kwiecień 2018 19:31

Odsłony: 6884

Oświadczenie Muzeum Gdańska ws. uchwały Rady Miasta Gdańska i planów związanych z Westerplatte

Muzeum Gdańska z poczuciem obowiązku wobec społeczeństwa przyjmuje uchwałę Rady Miasta Gdańska z 23 kwietnia 2018 r. dotyczącą wyrażenia zgody na przekazanie gruntów Gminy Miasta Gdańska na Polu Bitwy Westerplatte – Pomnika Historii.

Zadaniem Muzeum Gdańska i zobowiązaniem wobec najważniejszego symbolu Września 1939 r. i pamięci o tych wydarzeniach jest kontynuacja prowadzonych od wielu lat działań nad zachowaniem i udostępnianiem tego miejsca pamięci oraz pamiątek z związanych z obroną Westerplatte. Warto w tym miejscu wskazać, że taka formuła różni się od podstawowych zadań Muzeum II Wojny Światowej, którego główną osią narracji jest pokazanie doświadczenia wojennego Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz losów ludności cywilnej, żołnierzy i jeńców, a historia militarna stanowi jedynie tło narracji o życiu codziennym.

Westerplatte ma swoje Muzeum od 1980 r.

Od 3 stycznia 1980 roku Wartownia nr 1 na Westerplatte jest oddziałem dzisiejszego Muzeum Gdańska. „Gdańsk - pole bitwy na Westerplatte” zaś od 2003 roku rozporządzeniem Prezydenta RP jest wpisane na listę polskich pomników historii, uznanych za szczególnie wartościowe dla kultury. Wartownia Nr 1, która w czasie całego okresu walk o Westerplatte była kluczowym punktem polskiej obrony, w roku 1980 przekształcona została w istniejący do dziś oddział Muzeum Gdańska. Prezentowane są w nim pamiątki po Wojskowej Składnicy Tranzytowej i jej obrońcach. Wystawa została zmodernizowana w 2013 roku dzięki funduszom z MKiDN oraz współpracy z Muzeum II Wojny Światowej. Od blisko 40 lat Muzeum Gdańska na bieżąco prowadzi w niej prace zabezpieczające oraz remonty konserwatorskie, w tym ostatni z 2013 roku, kiedy prowadzone były prace nad zabezpieczeniem oraz oczyszczeniem oryginalnej elewacji budynku.

Jednak w pracy nad tym obiektem nie skupiamy się tylko nad konserwacją. Ważna jest dla nas edukacja. Co roku na Westerplatte przed naszym oddziałem prezentujemy wystawy plenerowe, które cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. Muzeum w swoich zbiorach posiada kilkaset eksponatów związanych z Westerplatte i obrońcami.  Liczba ta, uzupełniania przez zdigitalizowane archiwalne zdjęcia, stale rośnie.

Wśród najcenniejszych zbiorów dotyczących dziejów Westerplatte – oprócz kurtki mundurowej i szabli majora Sucharskiego – można wymienić jego podręczny neseser toaletowy, papierośnicę, czy chusteczkę. Równie ważne są dla nas pamiątki po chorążym Edwardzie Szewczuku. Wszystkie artefakty są dla społeczeństwa bezcenne, zwłaszcza te, które niosą z sobą bagaż emocjonalnych, osobistych i tak ważnych dla nas Polaków doświadczeń. Eksponaty te uzupełniają zabytki przechowywane i prezentowane w Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku, w którym prezentujemy zbliżony tematycznie zakres historii naszego miasta i Polski.

W ostatnich trzech latach Wartownię Nr 1 odwiedzało w sezonie od 35 000 do 43 000 gości rocznie. Ta liczba, dzięki wykorzystaniu potencjału i stworzenia szans dla rozwoju całego Westerplatte, może być znacznie większa.

Rozwój z poszanowaniem dla historii

Ideą przewodnią planu rewitalizacji Westerplatte wdrażanego przez Muzeum Gdańska jest przywrócenie walorów historycznych przestrzeni przeobrażonej m.in. przez rozbudowę portu w ostatnich dziesięcioleciach. Chcielibyśmy, aby z terenu spacerowego Westerplatte przeistoczyło się w precyzyjnie zarządzane plenerowe muzeum. Nadal będzie pełniło rolę głównego miejsca pamięci narodowej, gdzie oddaje się hołd polskim żołnierzom i ofiarom II wojny światowej.  Przy opracowaniu planu działania Muzeum Gdańska przyjęło zasadę, że odtwarzając w możliwie staranny sposób krajobraz historyczny Westerplatte i rozbudowując jego funkcje muzealne, wyklucza się budowanie zabytków od nowa, czyli rekonstruowanie starych, nieistniejących obiektów Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Główny nacisk położony będzie na rozwój ścieżek zwiedzania, programów edukacyjnych i rewitalizację zachowanych obiektów architektury obronnej.

O godną przyszłość Westerplatte

W grudniu 2017 Muzeum Gdańska wystąpiło z wnioskiem o zmianę obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na obszarze Pola Bitwy Westerplatte na Półwyspie Westerplatte w celu dopuszczenia w tym miejscu zabudowy związanej z prowadzeniem działalności muzealnej oraz infrastruktury do obsługi zwiększającego się w tym rejonie ruchu turystycznego. Prace nad zagospodarowaniem Westerplatte przez Muzeum Gdańska trwają od kilkunastu miesięcy.

Plany Muzeum Gdańska wobec Westerplatte programowane są w krótkiej i dłuższej perspektywie czasu, czyli na rok 2018 oraz na lata 2019–2021. Podział ten wynika z faktu, że przeobrażanie Westerplatte można rozpocząć dopiero po uchwaleniu nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Nastąpi to nie wcześniej niż za półtora roku. Dlatego też w najbliższym czasie najważniejszym naszym działaniem będzie organizacja, wspólnie z Gminą Miasta Gdańska, obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

Działania 2018 r.

Prace studyjne nad programem zagospodarowania Pola Bitwy Westerplatte w kontekście rozwoju funkcji muzealnych (trzy renomowane trójmiejskie pracowanie architektoniczne przygotowują niezależnie od siebie prace koncepcyjne, które wytyczą kierunek przeobrażeń Pola Bitwy Westerplatte) zakładają m.in.:

- wdrożenie programu zajęć edukacyjnych na Westerplatte;

- zrealizowanie badań archeologicznych w rejonie Wartowni nr 3;

- rozpoczęcie prac nad opracowaniem aplikacji mobilnej dla zwiedzających;

- obchody wybuchu II wojny światowej połączone z inscenizacją obrony Wartowni Nr 1;

- międzynarodowa sesja naukowa „II wojna światowa: operacje na pamięci” – 14 września 2018.

Działania 2019–2021:

- przywrócenie walorów historycznych byłej WST Westerplatte poprzez usunięcie z krajobrazu Pola Bitwy elementów architektury i układu drogowego z lat 60., 70. i 80.,

- przywrócenie nasadzeń w zakresie zbliżonym do okresu międzywojennego,

- przywrócenie systemu drogowego z okresu WST,

- przeprowadzenie kompleksowych badań archeologicznych przy Wartowni Nr 3,

- wybudowanie Centrum Obsługi Turystów na wjeździe na teren Pola Bitwy Westerplatte. Obiekt ten pomieści m.in. toalety, gastronomię, sklep muzealny, salę wykładową oraz wystawę stałą,

- wdrożenie kompleksowego systemu oprowadzania zwiedzających, poczynając od wystawy w COT, obejmującego nie tylko znakowanie, ale także wielojęzyczne aplikacje mobilne służące jako przewodnik,

- stworzenie infrastruktury sanitarnej wewnątrz Pola Bitwy niekolidującej z przestrzenią historyczną zapewniającej czystość na terenie Pomnika Historii,

- stworzenie makiet zachowanych obiektów architektury militarnej dla osób niewidomych/niedowidzących,

- oznaczenie w terenie niezachowanych obiektów architektury poprzez wykonanie narysów fundamentów

- rewitalizację Placówki Fort i udostępnienie jej do zwiedzania,

- rewitalizację kabiny bojowej Wartowni nr 3 i udostępnianie jej do zwiedzania,

- wykonanie i przywrócenie na dawne miejsce kopii orła zdobiącego niegdyś Nowe Koszary,

- włączenie do ścieżki zwiedzania Wartowni nr 4, usytuowanej na terenie jednostki wojskowej,

Muzeum Gdańska, konsekwentnie realizując swoje zadania, które od wielu lat prowadzi działalność muzealną na najważniejszym dla gdańszczanek i gdańszczan miejscu – symbolu: Westerplatte, pragnie uczynić ten teren miejscem godnym, pełnym szacunku do historii, a także inspirującym kolejne pokolenia do refleksji o II wojnie światowej i bohaterstwie obrońców. Chcemy kontynuować wzrastanie w świadomości narodowej i międzynarodowej znaczenia terenu Westerplatte jako miejsca symbolu, miejsca pamięci, miejsca o znaczeniu ponadpodziałowym i ponadpokoleniowym.

dr Andrzej Gierszewski